Öğretim Üyemiz Arzucan Özgür'ün dahil olduğu KimDil: Kimyasal Dil İşleme ile Hedef Odaklı İlaç Tasarımı Projesi, TÜBİTAK – 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı.
KimDil: Kimyasal Dil İşleme ile Hedef Odaklı İlaç Tasarımı
Proje Ekibi:
Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Arzucan Özgür, Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri Elif Özkırımlı ve Kutlu Ülgen, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Nilgün Lütfiye Karalı, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlileri Hakime Öztürk, Rıza Özçelik, Gökçe Uludoğan ve Selen Parlar.
Projenin kısa özeti:
İlaç tasarımı, hedef hastalığa etki edebilecek bir kimyasalın keşfi ile başlayan, etki mekanizmasının aydınlatılması, ve farmakolojik ve farmakokinetik özelliklerinin eniyileştirilmesi ile devam eden pahalı ve uzun bir süreçtir. KimDil projesinin amacı, yapay zeka yöntemleri ile belirli bir proteini hedef alan kimyasalların tasarlanmasıdır. Temel hipotez proteinlerin ve kimyasal moleküllerin de insanların birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları doğal dillere benzer bir dilden oluştuğudur. Proteinler amino asit dizileri, kimyasal moleküller de metin tabanlı SMILES formülleri ile temsil edilecek ve hedef proteinlere yönelik yeni kimyasal moleküllerin keşfi için doğal dil işlemesi ve yapay öğrenme tabanlı yaklaşımlar geliştirilecektir. Çok geniş bir arama uzayı oluşturan olası tüm moleküllerin içinden, ilaç olma potansiyeli yüksek moleküllerin yapay zeka yöntemleri ile belirlenmesi, araştırmacıların deneylerle test edeceği uzayı daraltarak, hedef odaklı ilaç keşfi sürecinin pre-klinik adımlarının hızlanmasını ve daha az kaynak tüketilmesini sağlayacaktır.