Boğaziçi Üniversitesi engelli bireylerin sosyal ve profesyonel hayatta daha fazla yer almalarını sağlayan projelerle engellerin aşılmasına destek oluyor. Boğaziçi’nde geliştirilen Konuşma Tanıma, İşaret Dili Eğitmeni ve Engelliler için Bilgi Terminali projeleri engellerin günlük yaşam ihtiyaçlarına getirdiği kolaylıklarla dikkat çekiyor.
Son yıllarda değişik uygulama alanlarında kullanımı yaygınlaşan ses ve el hareketi ile insan-bilgisayar etkileşimi, günlük hayatın bir parçası haline gelirken, bu sistem ve arayüzlerin birçoğu herhangi bir engeli olmayan kişiler için geliştiriliyor. Engelli bireylerin de hayata katılımına destek olmak amacıyla Boğaziçi Üniversitesi tarafından geliştirilen Konuşma Tanıma, İşaret Dili Eğitmeni ve Engelliler için Bilgi Terminali gibi projeler engelli bireylerin ihtiyaçlarına getirilen kolaylıklarla dikkat çekiyor. Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi'nde, Prof. Dr. Lale Akarun ve Doç. Dr. Murat Saraçlar'ın ortak çalışmalarında, değişik engellere sahip insanların kullanımına yönelik olarak tasarlanmış bir bilgi terminali geliştirildi. Projede, bilgi sistemlerinin farklı görme, işitme ve el kaybı gibi engellere sahip kişiler tarafından sorunsuzca kullanılması için, konuşma ve el hareketi gibi farklı özellikleri kullanan tanıma ve sentez modülleri tasarlandı.
Geliştirilen sistem, elini kullanamayan ya da görme engeli olan kişiler ile işitme engelliler için bir bilgi platformu içeren temassız bir bilgisayar arayüzü sağlamayı amaçlıyor. Sistem parmak hareketini sözcüklere; sözcükleri ise parmak hareketine çevirerek iletişim kurulmasına olanak veriyor. Sistem Çek dili, Rusça ve Türkçe dillerinde geliştirildi. Engelli olmayan bireylere de İşaret Dili öğretiliyor Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde, işaret dili bilmeyen ve engelli olmayan kişilere işaret dilini öğretmek amacıyla hayata geçirilen bir diğer proje ise “İşaret Dili Eğitmeni” adını taşıyor. Bilgi teknolojileri ve dil bilimi alanında çalışan araştırmacılar için oldukça ilginç bir çalışma alanı olan bu proje işaret dilinin öğretimi konusunda eğitim materyalleri geliştirilmesini amaçlıyor. Prof. Dr. Lale Akarun, “Bu projede amacımız işaret dili bilmeyen ve engelli olmayan kişilere işaret dilini öğretmekti. Bunun için pek çok çalışma yaptık. Bunlardan biri, kişilerin gösterilen bir işareti seyrettikten sonra aynısını tekrar edip, doğrusunu yapıp yapmadığının da makina tarafından teyit edilmesi işlemiydi. İkincisi ise işaret dili sözlüğüydü. Bu sözlük ile önemli bir Türk İşaret Dili kaynağı oluşturduğumuza inanıyoruz” dedi.
Boğaziçi Üniversitesi’nin Türk işaret dili eğitimi konusunda öncü olma görevini de üstlendiğini belirten Akarun, “Türk İşaret dilinin, işitme engellilerin anadili olarak dilbilimsel incelenmesi ve yaygınlaştırılması konusunda Boğaziçi Üniversitesi Dilbilim bölümü öncü rol oynadı. Dilbilim Bölümünde 10 yıldan beri Türk İşaret Dili dersleri veriliyor. Bu projelerde de Dilbilim bölümünden Prof. Sumru Özsoy, danışmanlık yaptı. Aynı zamanda Türkiye’nin en geniş kapsamlı videolu işaret dili sözlüğü de Boğaziçi Üniversitesi tarafından hayata geçirildi. Bu kapsamda da engelli bireylerin hayata katılımına destek olmak için çalışmalarımıza devam ediyoruz” şeklinde konuştu.
Çalışmalar hakkında detaylı bilgiye: http://www.cmpe.boun.edu.tr/pilab/doku.php?id=research:sign_language_rec... adresinden erişilebilir.
